Wyrwać schron z prywatnych rąk

Społecznicy chcieliby odnowić obiekt i udostępnić zwiedzającym. Nie zgadza się na to właściciel terenu, który planuje tam jakąś inwestycję.

Działacze stowarzyszenia Pro Fortalicium, które opiekuje się obiektami militarnymi, chcą zająć się schronem, stojącym przy rondzie Lievin. Problem w tym, że obiekt znajduje się w rękach prywatnych. W mediacje włączyło się miasto, pomoc deklaruje prezydent Piotr Kuczera. – Najpierw musimy dostać oficjalną zgodę na wejście na ten teren. Kiedy już ją dostaniemy, chcielibyśmy ten schron odkopać, bo jest zasypany, wykarczować teren wokół, pomalować schron w barwy ochronne, postawić maszt z flagą. A potem udostępniać zwiedzającym np. wtedy, gdy organizujemy dzień otwarty – tłumaczy Remigiusz Michalik, przewodniczący koła terenowego Rybnik stowarzyszenia Pro Fortalicium i działacz Zapomnianego Rybnika.

W podobny sposób kilka lat temu udało się ocalić schron na Wawoku. – Obiekt na Wawoku jest schowany między domkami, ten przy rondzie dobrze widać – mówi Remigiusz Michalik. Niestety, właściciel terenu scedował sprawę na swojego pełnomocnika. – Usłyszeliśmy, że nie dostaniemy zgody, bo oni planują tutaj dużą inwestycję. Ale przecież inwestycja w niczym nie przeszkodzi. Właściciel musi liczyć się z tym, że schronu i tak nie może rozebrać, bo chociaż nie jest to zabytek, to figuruje on w miejskim rejestrze ochrony budowli zabytkowych – twierdzi Remigiusz Michalik. Miłośnicy fortyfikacji dodają, że taki obiekt może stanowić dodatkową atrakcję każdej inwestycji i przyciągnąć jeszcze większą rzeszę klientów.

Owszem, schrony można przenosić. Stało się tak np. przy budowie autostrady. – Wiem o dwóch takich przypadkach przeniesienia schronów. Ale to są koszty, potrzebne jest nowe miejsce. A przecież o wiele łatwiej opowiadać o schronie, kiedy stoi on w historycznym miejscu. Tutaj widzimy, których dróg bronił – przekonuje Remigiusz Michalik. Społecznik przypomina też historię z Cieszyna, gdzie schron zaczęły rozbierać koparki. – Nasze stowarzyszenie dowiedziało się o sprawie. Właściciel przyznał, że nie wiedział, z czym ma do czynienia. Jak zrozumiał, zrobił sobie tam wyjście na taras. I teraz wychodzi sobie na dach tego schronu, a sam obiekt jest pięknie wyremontowany – opowiada Remigiusz Michalik.

Pomoc deklaruje miasto. – Szkoda mi tego, to kawałek historii, w fajnym miejscu. Wiele razy przyglądaliśmy się sprawie. Jestem całym sercem za tym, by tego typu zabytki architektury militarnej zachować, bardziej je pokazać. Po drodze niestety jest problem w postaci własności. Negocjowaliśmy już z właścicielem – mówi prezydent Piotr Kuczera. Przypomnijmy, że w 1939 roku, przed wybuchem wojny, na terenie Rybnika udało się zbudować trzy schrony. Miasto, leżące na granicy Polski i III Rzeszy, odgrywało bowiem ważną rolę strategiczną, a granice tutejszego powiatu wcinały się niczym klin w terytorium państwa Adolfa Hitlera. W przededniu wybuchu drugiej wojny światowej to zresztą w powiecie rybnickim doszło do kilku niemieckich prowokacji, jak choćby napad na posterunek graniczny w Stodołach, który hitlerowska propaganda oczywiście przypisała Polakom.

Dodajmy, że żadnego schronu nie ukończono, ale i tak tworzyły one główną część linii obrony, na którą składały się także zapory przeciwczołgowe, pola minowe, zasieki, okopy i stanowiska bojowe dla cekaemów.